Thực trạng & Giải pháp đột phá

Bạn đã bao giờ cảm thấy “chột dạ” khi sếp yêu cầu viết một email bằng tiếng Anh cho đối tác nước ngoài? Bạn có từng từ chối một công việc với mức lương cao chỉ vì yêu cầu phải giao tiếp lưu loát bằng tiếng Anh? Nếu câu trả lời là “có”, bạn không hề đơn độc. Hàng ngàn, thậm chí hàng chục ngàn người đang làm trong ngành xuất nhập khẩu (XNK) tại Việt Nam đang gặp phải rào cản này mỗi ngày.

Việc thiếu hụt khả năng tiếng Anh không chỉ là một điểm yếu cá nhân, mà còn là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sự phát triển của cả một ngành công nghiệp. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa, nơi mà mọi ranh giới đều đang dần bị xóa nhòa, tiếng Anh không còn là “lợi thế cạnh tranh” mà đã trở thành “điều kiện bắt buộc”.

Bài viết này sẽ đi sâu vào vấn đề này bằng cách sử dụng cấu trúc 6W1H kinh điển, giúp bạn nhìn nhận một cách toàn diện và tìm ra hướng đi đúng đắn.

1.  Ai đang gặp phải vấn đề này?

Vấn đề này không chỉ giới hạn ở một nhóm người cụ thể. Nó tồn tại ở mọi cấp độ, từ những người mới ra trường cho đến những nhân sự kỳ cựu đã có thâm niên nhiều năm.

• Sinh viên mới tốt nghiệp: Dù đã được học tiếng Anh ở trường, nhưng đa phần chỉ dừng lại ở kiến thức lý thuyết, thiếu kỹ năng giao tiếp và ứng dụng thực tế. Khi bước vào công việc, họ lúng túng trong việc đọc hiểu chứng từ, soạn thảo hợp đồng, hay giao tiếp qua email.
• Nhân viên có kinh nghiệm: Họ có kiến thức chuyên môn vững vàng, hiểu rõ quy trình XNK, nhưng lại gặp khó khăn khi làm việc với đối tác nước ngoài. Họ phụ thuộc vào các công cụ dịch thuật online, làm chậm trễ quy trình và đôi khi gây ra những hiểu lầm không đáng có.
• Chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs): Họ thường là những người tự học, tự làm. Khi doanh nghiệp mở rộng và cần giao dịch với thị trường quốc tế, họ thiếu tự tin trong việc đàm phán, trao đổi, dẫn đến mất đi những cơ hội kinh doanh lớn.

Tóm lại, bất kỳ ai muốn tiến xa trong ngành XNK đều phải đối mặt với rào cản tiếng Anh, dù ở mức độ khác nhau.

Tham khảo các bài viết dưới đây:

• Phương pháp Thought Shower & Thinking in English
• Luyện thi IELTS cho sinh viên: Bí quyết nâng band “siêu tốc”
• Sinh viên kinh tế bỏ lỡ cơ hội nghề nghiệp vì ngại tiếng Anh

2. Tiếng Anh quan trọng như thế nào trong ngành XNK?

Tiếng Anh không chỉ đơn thuần là một ngôn ngữ, mà còn là “công cụ” để xử lý các nghiệp vụ XNK hàng ngày. Bạn hãy thử tưởng tượng một ngày làm việc của một nhân viên XNK:

• Email, điện thoại, họp trực tuyến: Toàn bộ quá trình giao tiếp với khách hàng, nhà cung cấp, đối tác vận chuyển (forwarder) đều diễn ra bằng tiếng Anh. Nếu không giỏi, bạn sẽ không thể truyền đạt thông tin chính xác, gây ra sự thiếu chuyên nghiệp và mất lòng tin.
• Chứng từ và hợp đồng: Hợp đồng ngoại thương (Sales Contract), Bill of Lading (B/L), Packing List, Invoice… tất cả đều được viết bằng tiếng Anh. Một sai sót nhỏ trong việc đọc hiểu có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về pháp lý và tài chính.
• Trao đổi chuyên môn: Bạn cần đọc và cập nhật các quy định, thông tư, hiệp định thương mại quốc tế mới nhất, mà phần lớn đều được công bố bằng tiếng Anh. Nếu không đọc được, bạn sẽ không thể nắm bắt xu thế, mất đi lợi thế cạnh tranh.

Nói cách khác, tiếng Anh là “ngôn ngữ” của ngành XNK. Không giỏi tiếng Anh, bạn sẽ không thể “nói chuyện” được với thế giới, và công việc của bạn sẽ chỉ dừng lại ở các giao dịch nội địa, hoặc bị giới hạn trong những công việc đơn giản, ít đòi hỏi giao tiếp.

Không giỏi tiếng Anh – Bất lợi lớn trong ngành XNK

3. Vấn đề này xuất hiện ở đâu?

Tiếng Anh không chỉ cần thiết ở những vị trí “trực tiếp” làm việc với đối tác nước ngoài. Vấn đề này xuất hiện ở mọi khâu trong chuỗi cung ứng:

• Phòng Sales/Marketing: Giao tiếp với khách hàng quốc tế, giới thiệu sản phẩm, đàm phán giá cả.
• Phòng Xuất Nhập Khẩu: Soạn thảo chứng từ, theo dõi lô hàng, làm việc với hãng tàu, hãng hàng không.
• Phòng Logistics/Cung ứng: Phối hợp với các nhà cung cấp nước ngoài, quản lý kho bãi, vận chuyển.
• Phòng Thanh toán quốc tế: Làm việc với ngân hàng nước ngoài, xử lý các nghiệp vụ L/C (Thư tín dụng), T/T (Điện chuyển tiền).

Như vậy, vấn đề này không chỉ tồn tại trong các công ty XNK thuần túy, mà còn lan tỏa sang các doanh nghiệp sản xuất, thương mại có giao dịch quốc tế. Bất kỳ ai trong một doanh nghiệp có tầm nhìn toàn cầu đều cần phải trang bị kỹ năng này.

4. Khi nào tiếng Anh trở thành rào cản lớn nhất?

Tiếng Anh trở thành rào cản lớn nhất trong những thời điểm then chốt, quyết định sự thành công hay thất bại của một thương vụ:

• Khi đàm phán hợp đồng: Đây là thời điểm bạn cần thể hiện sự chuyên nghiệp, thuyết phục đối tác bằng lập luận sắc bén và khả năng giao tiếp linh hoạt. Nếu không đủ tự tin, bạn sẽ dễ dàng bị lép vế, thậm chí phải chấp nhận những điều khoản bất lợi.
• Khi phát sinh sự cố: Lô hàng bị trễ, chứng từ có sai sót, tranh chấp thương mại… đây là lúc cần trao đổi nhanh chóng, rõ ràng để giải quyết vấn đề. Nếu giao tiếp kém, bạn sẽ không thể xử lý khủng hoảng hiệu quả, gây thiệt hại lớn cho công ty.
• Khi tìm kiếm cơ hội thăng tiến: Các vị trí quản lý, trưởng phòng XNK, giám đốc chuỗi cung ứng… đều yêu cầu khả năng giao tiếp và làm việc với đối tác quốc tế. Nếu không có tiếng Anh, bạn sẽ không thể cạnh tranh với những ứng viên khác.

Tóm lại, tiếng Anh là rào cản lớn nhất khi bạn muốn vượt qua giới hạn của bản thân và vươn tới những thành công lớn hơn.

5. Tại sao chúng ta lại không giỏi tiếng Anh?

Có nhiều lý do dẫn đến tình trạng này, từ môi trường giáo dục cho đến tâm lý cá nhân:

• Môi trường học tập: Giáo dục tiếng Anh ở Việt Nam vẫn còn nặng về ngữ pháp và từ vựng, thiếu thực hành giao tiếp. Hơn nữa, việc thiếu môi trường sử dụng tiếng Anh hàng ngày khiến kiến thức dễ bị mai một.
• Tâm lý sợ sai: Người Việt thường có tâm lý ngại nói, ngại giao tiếp vì sợ bị chê cười khi phát âm không chuẩn hay dùng sai ngữ pháp. Điều này khiến họ không dám thực hành và cải thiện.
• Sự thiếu kiên trì: Học tiếng Anh là một quá trình dài, đòi hỏi sự kiên trì và kỷ luật. Nhiều người bắt đầu học nhưng dễ dàng bỏ cuộc giữa chừng vì không thấy kết quả ngay lập tức.
• Quan điểm sai lầm: Một số người cho rằng chỉ cần các công cụ dịch thuật là đủ. Tuy nhiên, các công cụ này chỉ có thể giúp bạn dịch từ, dịch câu, chứ không thể truyền tải được ngữ cảnh, cảm xúc, và đặc biệt là sự chuyên nghiệp.

6. Làm thế nào để cải thiện tiếng Anh cho dân XNK?

Đây là phần quan trọng nhất, nơi tôi sẽ cung cấp cho bạn những giải pháp thực tế và hiệu quả nhất.

Bước 1: Thay đổi tư duy – Chuyển từ “phải học” sang “cần học”

Bạn cần nhận thức rõ ràng rằng tiếng Anh không phải là một môn học, mà là một kỹ năng sống còn. Hãy tự đặt câu hỏi: “Nếu mình giỏi tiếng Anh, mình sẽ đạt được gì trong công việc và cuộc sống?” Khi bạn có đủ động lực, bạn sẽ tìm thấy con đường.

Bước 2: Tập trung vào tiếng Anh chuyên ngành XNK

Đừng học tiếng Anh một cách dàn trải. Hãy tập trung vào những kiến thức cần thiết nhất cho công việc của bạn.

• Học từ vựng chuyên ngành: Lập danh sách các từ vựng và thuật ngữ chuyên ngành XNK như Incoterms, HS code, Bill of Lading, Letter of Credit… Sử dụng flashcard hoặc các ứng dụng học từ vựng để ghi nhớ hiệu quả.
• Nghe và đọc tài liệu chuyên ngành: Đọc các tin tức, bài viết, blog của các tạp chí uy tín về XNK như Global Trade Magazine, Freightos… Điều này không chỉ giúp bạn học từ vựng mà còn cập nhật kiến thức.
• Học mẫu câu giao tiếp: Tìm kiếm các mẫu câu email, mẫu câu đàm phán, mẫu câu điện thoại… thường dùng trong XNK. Ghi nhớ và luyện tập chúng hàng ngày.

Bước 3: Thực hành thường xuyên và có phương pháp

• Viết email bằng tiếng Anh mỗi ngày: Dù là email nội bộ hay email cho đối tác, hãy cố gắng sử dụng tiếng Anh. Nếu chưa tự tin, bạn có thể viết nháp trước, kiểm tra ngữ pháp và từ vựng, sau đó gửi đi.
• Tự giao tiếp và ghi âm: Tự đặt tình huống giả định (ví dụ: đang đàm phán với khách hàng, đang giải quyết sự cố…), sau đó tự nói và ghi âm lại. Nghe lại để nhận ra lỗi sai và cải thiện.
• Tìm đối tác luyện tập: Tham gia các cộng đồng XNK, các câu lạc bộ tiếng Anh chuyên ngành để tìm đối tác luyện tập. Khi có người cùng chí hướng, bạn sẽ có động lực hơn.

Bước 4: Sử dụng công nghệ hỗ trợ thông minh

• Các ứng dụng học tiếng Anh: Duolingo, Memrise, Cake… sẽ giúp bạn học từ vựng và ngữ pháp một cách trực quan, sinh động.
• Các công cụ kiểm tra ngữ pháp: Grammarly, QuillBot… sẽ giúp bạn kiểm tra và sửa lỗi ngữ pháp trong email, văn bản một cách chuyên nghiệp.

Tham khảo thêm:

• Luyện thi IELTS cho sinh viên: Bí quyết nâng band “siêu tốc”
• Luyện thi TOEIC cho sinh viên: Nên bắt đầu từ đâu?
• Ứng dụng AI luyện IELTS nâng band “vèo vèo”

Bước 5: Tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia

Sau khi đã nỗ lực tự học với các công cụ và phương pháp ở trên, bạn sẽ nhận ra rằng việc tự học đòi hỏi tính kỷ luật và sự kiên trì rất cao. Đặc biệt với tiếng Anh chuyên ngành XNK, việc thiếu sự tương tác trực tiếp và phản hồi từ người có kinh nghiệm sẽ khiến bạn khó nhận ra lỗi sai và tiến bộ chậm hơn. Đây là lúc bạn cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia.

Tham gia các khóa học chuyên sâu: Có rất nhiều trung tâm Anh ngữ chuyên dạy tiếng Anh XNK. Hãy tìm hiểu và chọn cho mình một khóa học phù hợp. WESET là một lựa chọn đáng tin cậy. Với đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, WESET không chỉ cung cấp kiến thức chuyên sâu mà còn tạo ra môi trường học tập thực tế, giúp bạn tự tin ứng dụng ngay những gì đã học vào công việc.

7. Tại sao WESET là lựa chọn hàng đầu cho ngành XNK?

Với hàng trăm trung tâm tiếng Anh trên thị trường, đâu là lý do bạn nên chọn WESET? Nhận thấy nhu cầu học tiếng Anh ngày càng cao của học sinh, sinh viên và người đi làm, đặc biệt là trước những yêu cầu mới từ các trường đại học, WESET tự hào là đối tác đáng tin cậy đồng hành cùng bạn trên chặng đường này.

• WESET đối tác với hơn 200 đơn vị trong đó hơn 120 trường Đại học & Cao đẳng và:

  • Đoàn Thanh Niên Bộ GD-ĐT
  • Thành đoàn – Hội Sinh viên TP.HCM
  • Trung tâm Hỗ trợ học sinh, sinh viên TP.HCM
  • Uni Media – Đơn vị tổ chức Hoa hậu Hoàn Vũ Việt Nam (Miss Cosmo Vietnam)
• Chương trình đào tạo chất lượng: WESET cung cấp các khóa học được thiết kế khoa học, phù hợp với nhiều trình độ khác nhau, giúp bạn xây dựng nền tảng vững chắc và phát triển toàn diện cả 4 kỹ năng: Nghe, Nói, Đọc, Viết.
• Cam kết đầu ra rõ ràng: WESET cam kết hỗ trợ học viên đạt được mục tiêu IELTS đã đề ra. Với lộ trình học tập cụ thể và đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm, bạn sẽ được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để chinh phục mục tiêu IELTS một cách hiệu quả nhất.

Cùng tham khảo một vài ký kết gần đây của WESET:

• [WESET x UFM] WESET VÀ TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING KÝ KẾT HỢP TÁC NÂNG TẦM NGOẠI NGỮ CHO SINH VIÊN
• [WESET x HUIT] KÝ KẾT HỢP TÁC PHÁT TRIỂN NGOẠI NGỮ CHO SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG THƯƠNG TP.HCM
• [WESET x HCMUS] WESET KÝ KẾT HỢP TÁC CÙNG ĐOÀN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN, ĐHQG-HCM
• Và còn rất nhiều sự hợp tác “khủng” khác

Hệ thống trung tâm Anh ngữ WESET

Chi nhánh Hồ Chí Minh

Địa chỉ: Trung Tâm Anh Ngữ WESET

Hotline: 028.38.38.3877

Tỉnh thành: Trụ sở chính

-- Chọn chi nhánh --