What the English language cannot do

Trong quá trình học tiếng Anh, bạn luôn được giới thiệu rằng đây là ngôn ngữ của thế giới! Nhưng tiếng Anh cũng như những ngôn ngữ khác, nó không hoàn hảo. Mà thực tế cũng chẳng có ngôn ngữ nào là hoàn hảo cả. Tiếng Anh cũng có “lỗi” ,hay công bằng hơn, hãy gọi đây là “một vài đặc điểm còn thiếu”. Và hôm nay, hãy cùng WESET tìm hiểu xem những đặc điểm ấy là gì nhé!

1. Tính bao quát (Clusivity)

Hãy tưởng tượng bạn là một sĩ tử cấp 3 đang chuẩn bị cho kỳ thi đại học. Bạn đang hì hục giải đề thì đột nhiên ba mẹ mở toang cửa phòng bạn và hùng hồn tuyên bố:

• “We’re going to DisneyLand!”

“Ơ, hôm nay lại bắn tiếng Anh nữa chứ” – bạn nghĩ.

Nhưng không sao, với 12 năm đèn sách cộng với việc bạn đã kinh qua bộ Let’s Go, bạn cũng hiểu đây là tin vui. “Chắc ba mẹ muốn thưởng cho những ngày cống hiến cho giáo dục của mình!”

Đột nhiên,

• “Watch your sister while we’re gone!”

Trời đất sụp đổ, lỗ tai lùng bùng, bạn nhận ra chuyến đi DisneyLand không phải dành cho bạn và tệ hơn nữa là bạn phải dính với đứa em trời đánh trong những ngày tiếp theo.

Vậy là bạn đã nhận ra “We’re going to DisneyLand!” có thể hiểu theo 2 cách là:

1. Cả nhà mình sẽ đi DisneyLand. -> “We” ở đây bao gồm người nghe.
2. Bố mẹ sẽ đi DisneyLand. -> “We” ở đây không bao gồm người nghe.

Tính bao quát của của chữ we (Clusivity) cũng chính là ví dụ dễ thấy về một tính năng chưa hoàn thiện của tiếng Anh. Để phân biệt giữa inclusive we (chữ we bao gồm người nghe) và exclusive we (chữ we không bao gồm người nghe) thì cách tốt nhất là dựa vào ngữ cảnh hoặc … hỏi lại cho chắc.

2. Kính ngữ (Honorific)

Kính ngữ là những danh hiệu ta dùng để thể hiện sự kính trọng hoặc tôn trọng khi giao tiếp. Ví dụ điển hình là khi ta đề cập đến một người lớn tuổi hơn, thì theo phép lịch sự tối thiểu, ta phải gọi người đấy bằng anh/chị/cô/chú/ông/bà tùy vào giới tính và độ chênh lệch tuổi.

Tuy nhiên trong tiếng Anh thì anh/chị/cô/chú/ông/bà đều được rút gọn thành you ở ngôi thứ hai hoặc he/she khi ở ngôi thứ ba. Đương nhiên tiếng Anh cũng có những từ ta dùng để thể hiện sự kính trọng như Mister (Mr.) hoặc Miss (Ms.) nhưng hệ thống kính ngữ của tiếng Anh không đa dạng và gắn liền với giao tiếp hằng ngày.

Con cái với cha mẹ hay học sinh với thầy cô vẫn dùng I và You để xưng hô, tương tự với nhiều mối quan hệ khác.

3. Đại từ nhân xưng không xác định giới tính (Gender-Neutral Pronouns)

Hãy xem ba ví dụ dưới đây để tìm ra những chỗ hơi kỳ lạ nhé:

1. You should spend more time with your child. They love it when you talk to them.
2. Each person has their own talent.
3. Somebody left their umbrella here.

Chắc bạn cũng thấy rồi phải không, chỗ lạ lạ ở đây là they/their/them. Thông thường, chúng sẽ được dùng cho số nhiều. Tuy nhiên, trong ba câu trên, chúng được dùng như số ít.

Cụ thể là câu 1, từ They được dùng để chỉ your child. Đó là vì khi nói về người ở ngôi thứ ba, ta không thể dùng it và cũng không thể dùng he/she trong trường hợp này bởi vì giới tính của your child không được đề cập đến.

 ➡ Như vậy, từ they được dùng như một cách chắp vá cho đại từ nhân xưng số ít, ngôi thứ ba, và không phụ thuộc vào giới tính (gender-neutral third-person pronoun).

4. Dùng Yes với nghĩa phủ định (Negative Yes)

Một đặc điểm khác khá “dị” của Tiếng Anh đó là đôi khi ta có thể dùng No để … khẳng định!

Thông thường như ta đã biết, từ Yes mới phải là từ chỉ sự khẳng định, chẳng hạn như:

• Have you got any homework to do? Yes, I have. (Bạn dùng YES để xác nhận là bạn có bài tập về nhà.)

Trái lại, từ No được dùng cho phủ định:

• Have you got any homework to do? No, I have not. (Bạn dùng NO để phủ định rằng bạn có bài tập để làm cũng như là một cách để dối lòng.)

Vậy thì đối với câu này:

• Don’t you have homework to do? (Không phải bạn có bài tập về nhà để làm ư?)

Nếu bạn không có bài tập về nhà, thì bạn sẽ trả lời như thế nào?

Theo phản xạ tự nhiên thì nếu bạn không có bài tập về nhà, câu trả lời của bạn sẽ là Yes, bởi vì mình muốn khẳng định cái thông tin đưa ra (DON’T you have homework to do? – KHÔNG phải bạn có bài tập về nhà ư?). Bạn không có bài tập về nhà nên bạn muốn khẳng định cái chữ KHÔNG trong câu, bạn muốn xác nhận là nó đúng, nên tuyệt nhiên việc dùng YES là rất hợp lý.

❗ Tuy nhiên, để khẳng định việc bạn không có bài tập về nhà, bạn phải dùng phủ định… tức là câu trả lời ở đây nên là “No, I don’t”. Đây là một đặc điểm rất dễ gây nhầm lẫn cho những người học lẫn dạy tiếng Anh bởi lẽ nó rất … phi logic.

Tóm lại, bên trên là bốn đặc điểm nổi bật cho thấy sự chưa hoàn hảo của tiếng Anh: Clusivity (Sự bao gồm của chữ we), Honorific (Kính ngữ), Gender-Neutral Third-person Pronouns (Đại từ nhân xưng số ít, ngôi thứ ba, chỉ giới tính trung lập) và Negative Yes (Từ YES có nghĩa phủ định).

Để hiểu rõ hơn về chúng, các bạn hãy thử tìm những đặc điểm trên ở câu bên dưới nhé.

A language learner should know what their target language can and cannot do in order to use it to its full potential. Moreover, we can avoid ambiguity or misunderstanding by being aware of such limits of the language we use. Regardless of these missing features, English is just as elegant as any other language, wouldn’t you agree? We hope that you learnt something after reading this article. Thank you!

Trung N.